Vi phạm từ “ý thức”

Thực tế, trong PCCC chung cư, công tác thẩm duyệt thiết kế và nghiệm thu công trình đảm bảo an toàn PCCC, luôn được coi là biện pháp phòng ngừa đầu tiên trong việc bảo đảm an toàn PCCC cho các dự án, công trình. Về cơ bản, có thể khẳng định hầu hết các dự án chung cư cao tầng trên địa bàn Hà Nội trước khi được phê duyệt đều tuân thủ hàng loạt các tiêu chuẩn về an toàn và đã tính trước mọi khả năng PCCC trong nhiều tình huống.

Đó là: Nguyên lý thiết kế về nhà cao tầng, vật lý kiến trúc: Thông gió, thông khói, phòng cháy chữa cháy, thoát hiểm… Tất cả đều được tính đến từ khâu dự án còn nằm trên bản vẽ. Nếu khâu tiền kiểm các công trình không đảm bảo yêu cầu về PPCC, dự án không được duyệt, đồng nghĩa không thể triển khai xây dựng.

Chung cư HH1 – HH2 tại ngõ 102 Trường Chinh địa chỉ mới nhất nằm trong danh sách các cơ sở không đảm bảo các điều kiện an toàn về PCCC&CNCH (ảnh T.Trần)

Nghịch lý ở chỗ không ít chủ đầu tư, nhà thầu thi công chủ quan hoặc vì lợi ích cá nhân mà không thực hiện đầy đủ các quy định về PCCC trong xây dựng, không thực hiện thẩm duyệt hoặc có thẩm duyệt PCCC nhưng khi thi công lại không tuân thủ theo thiết kế đã được thẩm duyệt, dẫn đến công trình gặp nhiều sai sót về PCCC. Từ câu chuyện này, nhiều ý kiến cho rằng khâu tiền kiểm và hậu kiểm phải song hành mật thiết cùng nhau.

Sở Xây dựng kiên quyết không cấp phép xây dựng khi công trình chưa được cơ quan Cảnh sát PCCC cấp giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế về PCCC, không nghiệm thu, cấp văn bản nghiệm thu chất lượng công trình khi chưa được cấp văn bản nghiệm thu về PCCC. Đồng thời, tham mưu cho thành phố không giới thiệu địa điểm cấp đất, giao đất, cho thuê đất đối với các đơn vị đang là chủ đầu tư công trình nhà chung cư cao tầng vi phạm quy định về phòng cháy chữa cháy nhưng chưa được khắc phục.

Trao đổi về nguyên nhân các công trình vẫn chưa thể khắc phục, xử lý dứt điểm tồn tại, vi phạm, theo Trung tá Tô Hồng Nho, Phó Trưởng phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, Công an thành phố Hà Nội, nguyên nhân chủ yếu là do các chủ đầu tư thiếu ý thức, không chấp hành. Điển hình là 13 công trình có khả năng khắc phục nhưng vẫn chưa thể hoàn thành do chủ đầu tư chây ỳ mặc dù lực lượng chức năng đã hỗ trợ, hướng dẫn các biện pháp khắc phục.

Còn lại, ở một số chung cư, người dân không đồng tình cho chủ đầu tư sửa chữa hoặc đang chờ cơ quan chức năng xây dựng phương án, xin ý kiến các ngành liên quan về giải pháp thay thế… Cũng theo đại diện phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, thực tế cho thấy một số giải pháp cưỡng chế như cắt điện, nước, chuyển cơ quan cảnh sát điều tra lập hồ sơ… cũng khó áp dụng, khi đa số chung cư đang tồn tại vi phạm đều đã bố trí hộ dân vào sinh sống, nên dễ phát sinh tác động đến dân sinh.

Chú trọng cơ sở

Vượt qua nhiều khó khăn, cần phải khẳng định công tác quản lý lĩnh vực PCCC đã có nhiều chuyển biến tích cực, song trong PCCC nói chung và PCCC ở các chung cư, nhà cao tầng nói riêng vẫn còn nhiều việc phải làm và phải quyết liệt hơn. Phòng hỏa hơn cứu hỏa, việc thực hiện tốt công tác PCCC từ cơ sở là rất quan trọng, có thể giúp giảm thiệt hại tối đa nếu xảy ra sự cố. Vì thế, tuyên truyền nâng cao ý thức về PCCC cho người dân; đồng thời chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cần thiết; bảo đảm việc phòng cháy ngay từ cấp cơ sở là những việc làm mang ý nghĩa quyết định trong thực hiện các mục tiêu đó.

Bên cạnh đó, chính quyền từ thành phố đến cơ sở phải thực hiện nghiêm Kế hoạch 52/KH-UBND, ban hành ngày 27/2/2019, của UBND thành phố Hà Nội về việc thực hiện Đề án “Nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về PCCC và cứu nạn, cứu hộ đối với các khu chung cư, nhà cao tầng trên địa bàn thành phố Hà Nội” năm 2019. Trong đó, đặc biệt chú trọng công tác quản lý nhà nước trong thẩm định, phê duyệt, nghiệm thu và xác nhận điều kiện an toàn về PCCC và cứu hộ, cứu nạn theo hướng bảo đảm 100% các dự án khu chung cư, nhà cao tầng mới phải thực hiện việc thẩm duyệt thiết kế về PCCC, thi công theo đúng hồ sơ thiết kế. Các tòa nhà chung cư cao tầng trước khi đưa vào hoạt động phải được cơ quan có thẩm quyền cấp văn bản xác nhận, đồng ý nghiệm thu. Những đơn vị, chủ đầu tư xây dựng khu đô thị, nhà cao tầng nếu không thực hiện đúng phương án PCCC đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt thì cần phải xem xét không cấp mới dự án.

Cùng với đó, cần thường xuyên rà soát, kiểm tra, tuyên truyền, nhắc nhở chủ đầu tư xây dựng, những chủ thể tham gia vận hành, sử dụng nhà chung cư, nhà cao tầng tuân thủ nghiêm các quy định, nguyên tắc về PCCC. Với những chủ đầu tư được nhắc nhở nhiều lần nhưng vẫn cố tình vi phạm cần chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý hình sự, nhằm răn đe, phòng ngừa, thay đổi “thói quen” bấy lâu nay là “phạt cho tồn tại”. Đồng thời, cơ quan quản lý thường xuyên công khai danh sách các dự án không tuân thủ quy định, chưa được nghiệm thu hạng mục PCCC để người dân được cập nhật.

Với người dân, khi bỏ tiền mua nhà cần tham vấn các cơ quan chức năng chuyên ngành PCCC xem tòa nhà đó đã được thẩm duyệt phương án phòng cháy hay chưa. Nếu chưa được cấp phép để đưa vào vận hành, cần kiên quyết từ chối, tránh tình trạng “tiền mất tật mang” có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Ngoài ra, một trong những nguyên tắc PCCC hữu hiệu nhất chính là phương châm “bốn tại chỗ” (chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, hậu cần tại chỗ và phương tiện tại chỗ) cần phải được thực hiện nghiêm túc hơn nữa. Bởi qua các đợt kiểm tra của các cơ quan chức năng cho thấy lực lượng PCCC tại chỗ của các khu nhà cao tầng hiện còn rất yếu. Hiểu biết về các kỹ năng phòng cháy, cứu hộ, thoát nạn một cách khoa học của cư dân sống tại các chung cư, nhà cao tầng còn hạn chế. Nguyên nhân trước hết là do công tác phối hợp giữa cảnh sát PCCC với chủ đầu tư, đơn vị vận hành nhà cao tầng (hoặc ban quản trị nhà chung cư) và chính quyền địa phương thiếu chặt chẽ, đòi hỏi cần phải có sự thay đổi mạnh mẽ hơn nữa.

Tuấn Trần

(Còn nữa)