Chúng tôi xin giới thiệu bài viết của tác giả Lê Quang Tèo, tác giả bài viết ” Sai lầm trong thiết kế và thi công hệ thống phòng cháy chữa cháy“.

Tôi trân trọng các ý kiến bình luận của mọi độc giả khác nhau về những gì tôi đã trình bày trong bài viết. Nhiều ý kiến cho rằng tôi nói tầm bậy, thiếu hiểu biết kỹ thuật, viết tào lao. Tôi chỉ đứng đứng dưới góc độ của một người dân, còn các anh kỹ sư điện lạnh làm sao để nếu cháy mà chữa được, cứu được người và của thì là ổn.

Tôi không phản bác tất cả hệ thống phòng cháy chữa cháy đã áp dụng. Điều tôi muốn nhấn mạnh ở đây là cần thay đổi quan điểm thiết kế để hệ thống được hoàn hảo hơn, cuộc sống an toàn hơn. Trong mọi tình huống xấu nhất “vẫn còn đường về”, chứ không phải là tháo tất cả đem vứt.

Chúng ta cần đưa ra các tình huống xấu nhất xảy ra, từ đó mới điều chỉnh lại bài toán thiết kế để phù hợp. Chứ đừng để cháy xảy ra là gọi 114 mang đồ nghề chạy đến và dân chạy tán loạn trong tòa nhà, còn các hệ thống trong tòa nhà thì chỉ đủ dập các đám cháy nho nhỏ.

Tôi đưa thêm ý kiến về các vấn đề sau

– Hệ thống đầu phun nước tự động trong hệ thống phòng cháy chữa cháy:

Tôi cũng như hầu hết các bạn đều thừa nhận các đầu phun tự động này là niềm tin của tất cả mọi người khi bước vào nhà cao tầng. Đầu phun này sẽ tự kích nổ khi nhiệt độ đạt đủ ngưỡng: Đó là yếu tố duy nhất để nó làm việc. Nhưng tầm khoảng cách của nó là từ 2.5 đến 3m, chỉ khi cháy từ dưới lên và đủ sức lớn của nhiệt thì mới kích được. Và phải chờ cho cháy hơi lớn chút thì cái này mới xả nước kịp, trong khoảng thời gian chờ xả nước tự động thì cháy đã lan quanh nhiều rồi và theo một chuỗi thời gian nối tiếp nhau cho tới khi hết cái để cháy hoặc dập cháy cưỡng bức thì mới tắt.

Phạm vi đặt vòi này không phải là phủ kín 100% diện tích toàn bộ, nên khả năng nhận nhiệt độ khi các đám cháy nằm xa tâm rất lâu.

Tầm bố trí của vòi này là ngang mặt trần laphong, nếu cháy xảy ra ở mặt trên trần thì cũng hơi khó cho cái đầu này nhận nhiệt để nổ.

Nếu nói về thành tích tham gia ứng cứu của hệ thống phòng cháy chữa cháy này như nhiều độc giả đã chỉ ra và bảo tôi cần phải tìm hiểu thì chúng ta cần nhìn nhận dưới nhiều góc độ khác nhau:

Nếu cháy đủ lớn và vòi này kích nổ và tự dập lửa kịp thì quá tốt, vì đó là trách nhiệm của nó. Nhưng thiết nghĩ nếu cháy đâu chỉ có lửa mà còn khói, khỏi vẫn tiềm ẩn nguy cơ cháy tiếp theo và gây chết người. Mà khói thì đâu củ đủ sức làm cái vòi này nổ đâu.

Một đám cháy đang bắt đầu phát ra từ góc phòng làm việc, đầu tiên là có người hô hoán lên rồi có kẻ bỏ chạy, có người ở lại tìm mọi cách dập lửa chống cháy lan bằng bình CO2. Nhưng dập không nổi, lửa vẫn lan và đầu phun vẫn chưa đủ nhiệt để nổ. Thôi bỏ chạy hết, chỉ còn lại một người ở lại cố gắng dập lửa, mà cái người ở lại đó là một anh kỹ sư điện lạnh. Anh biết trên đầu anh có nước, đủ 70 độ là cái vòi trên đầu nổ xả nước cứu, nên anh nghĩ ở lại chắc hơn chờ tí nữa là nước xả xuống chứ chạy xuống kia chen nhau không khéo rồi chết.

Một đám cháy đang bắt đầu phát ra từ góc phòng làm việc, đầu tiên là có người hô hoán lên rồi có kẻ bỏ chạy, có người ở lại tìm mọi cách dập lửa chống cháy lan bằng bình CO2. Nhưng dập không nổi, lửa vẫn lan và đầu phun vẫn chưa đủ nhiệt để nổ. Thôi bỏ chạy hết, chỉ còn lại một người ở lại cố gắng dập lửa, mà cái người ở lại đó là một anh kỹ sư điện lạnh. Anh biết trên đầu anh có nước, đủ 70 độ là cái vòi trên đầu nổ xả nước cứu, nên anh nghĩ ở lại chắc hơn chờ tí nữa là nước xả xuống chứ chạy xuống kia chen nhau không khéo rồi chết.

Nhiều ý kiến lại cho rằng tôi cần tìm hiểu thêm về vấn đề này và phê bình về chuyên môn. Cũng có ý kiến cho rằng 5, 10 phút là nhiệt độ đủ ngưỡng 50 đến 100 độ. Chẳng lẽ bạn cầu mong cháy thêm tí nữa hay sao? Cháy nhiều hơn, cháy lâu hơn?

Tôi muốn nhiều bạn đọc cần nhìn nhận vấn đề dưới góc độ người tiêu dùng chứ không phải là một nhà chuyên môn, nhà thầu chào hàng, quảng bá để thi công. Rồi bình luận nội dung dưới các góc độ phiến diện khác nhau. Nếu nó xịn và đủ sức ứng cứu mọi tình huống thì các vụ cháy xảy ra khỏi cần nhờ đến 114.

Vậy điểm yếu của đầu phun tự động của hệ thống phòng cháy chữa cháy là ở đâu? Điều kiện duy nhất để nó hoạt động là có ngọn lửa cháy khách quan để nổ đầu phun.

Trở lại vi dụ trên, nếu anh kỹ sư kia còn đủ thông minh và tỉnh táo thì ảnh kiếm ngọn lửa hơ dưới đầu vòi cho nó nổ và xịt nước (mặc dù xét theo luật, đó là phóng thêm hỏa). Còn nếu cứ máy móc có đủ nhiệt để nước xịt thì ngồi chờ chết, đơn giản chỉ cần đập văng cái đầu này đi là nước xịt như mở nước rửa tay chứ có gì đâu mà (nếu anh kỹ sư kia cùng đồng nghiệp của ảnh làm cho cái vòi này xịt nước ngay từ lúc mới phát cháy đi thì vụ cháy chỉ còn là xử lý nội bộ). Điều tôi muốn nhắc đến là tại sao đầu phun không thiết kế bán tự động, ngoài điều kiện đủ 70 độ nổ thì còn cho phép con người giật tụt cái vòi này bằng tay khi thấy cần thiết.

Có tài liệu thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy nào hay văn bản hướng dẫn PCCC nào chỉ dẫn là giật cho văng cái đầu này để nước xịt ra không?

Tôi chắc chắn rằng, sẽ có nhiều ý kiến lại cho rằng, sao không dùng bình CO2, vòi chữa nước bằng tay để dập lửa như theo tình huống vị dụ trên. Nhưng tôi muốn nói thêm rằng, sự ngẫu nhiên trong xã hội là rất nhiều, bình CO2 không có (thiếu, hết), vòi nước bên ngoài chỉ có mấy cái, đang dập lửa chỗ khác, không ai biết sử dụng…v.v. Và kết cấu các tòa nhà thiên biến vạn hóa đủ kiểu, thiết kế và bố trí theo nhiều cách khác nhau

 – Hệ thống bơm và các phương án dự phòng của một hệ thống phòng cháy chữa cháy:

Nếu đúng quy trình là việc kiểm tra các hệ thống này được thực hiện hằng tuần, vậy tại sao phải kiểm tra liên tục? Mục đích là kiểm tra cho chắc hay là vì không tin vào thiết bị? Nhưng khi kiểm tra mấy hệ thống này đâu phải đơn giản, kéo theo nhiều vấn đề rắc rối xung quanh, nên thông thường là nhát thực hiện.

Nếu lấy lý do là những người vận hành không làm đúng quy trình và cháy đã xảy ra rồi quy trách nhiệm, vậy tại sao không thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy đủ tin cậy, cần là xài được ngay, khỏi phải sợ hư rồi chạy thử theo quy định mãi.

Trách nhiệm PCCC là của nhà quản lý, nhà đầu tư, nhà thiết kế phải tưởng tượng ra các tình huống mà thiết kế phòng tránh. Chứ đâu có phải là giao cho ban bảo vệ các tòa nhà. Liệu có bao nhiêu ban bảo vệ các tòa nhà cao tầng, chung cư làm đúng quy trình này, trong khi hợp đồng lao động của họ là có thời hạn

– Các hệ thống lạnh, điện (vật liệu chống cháy):

Nhiều ý kiến lại cho rằng các vật liệu trên là chống cháy! Và tôi đã đưa ra nhận định sai, cần tìm hiểu nhưng theo tôi chống cháy chứ đâu có phải không cháy, không cháy liền thì từ từ cũng cháy…Còn vật liệu cách nhiệt cách âm là sợi thủy tinh, ống dẫn điện không cháy, lâu cháy. Đó là thành quả nghiên cứu của khoa học sau khi đã có cháy rồi mới cùng nghiên cứu và phát triển.

Các vật liệu trên ra đời khi nào, bạn có thể bảo tôi đọc một bản thiết hệ thống thông gió – điện tòa nhà năm 2011. Các vật liệu chống cháy mới ra đời năm 2000 chẳng hạn. Vậy các tòa nhà trước năm 2000 sử dụng loại gì? (nếu lui thời gian lại thì cũng được). Rồi các nhà sản sản xuất những vật liệu cứ cho là không hợp chuẩn 5 sao đi, thì họ bán cho các chuẩn 1 sao, bán chui, thi công chui. Có biết bao nhiêu nhà sản xuất, bao nhiêu nhà thầu, bao nhiêu tiêu chuẩn công trình 3, 4, 5 sao để chủ đầu tư lựa chọn nhà thầu hạch toán giá gói thầu…v.v? Bao nhiêu hệ thống hiện đại chống cháy mới ra đời sau này còn các công trình xây dựng trước đây thì sao?

Tôi chỉ nhìn nhận vấn đề dưới góc độ người tiêu dùng, người dân, chứ không phải nhà chuyên môn như nhiều bạn đọc đã bình luận.

Hệ thống PCCC phải đáp ứng lấy thủy trị hỏa khi cháy xảy ra trong mọi tình huống. Không có lý do hư cái này, thiếu cái kia mà “tịt ngòi” rồi quy trách nhiệm cá nhân. Nếu các bạn đọc bình luận theo quan điểm phê bình chuyên môn mà không nhìn nhận thực tế, tôi xin dừng góp ý tại đây. Nếu quan điểm của tôi là sai thiếu chuyên môn thì quan điểm của các bạn là đúng. Nhưng sự thật là khi “cháy thì ai cũng bỏ chạy” hàng loạt và gọi 114 cho chắc.

Lê Quang Tèo