Bình chữa cháy CO2 (bằng Cacbon Đioxit)

Ở nước ta, hiện nay sử dụng các loại bình chữa cháy bằng khí CO₂ của Trung Quốc, Nga, Ba Lan, Tiệp Khắc (cũ). Trong đó bình chữa cháy CO₂ của Trung Quốc (MT) được sử dụng chủ yếu.

Cấu tạo, thông số kỹ thuật và nguyên lý làm việc

Cấu tạo bình chữa cháy CO2

• Vỏ bình làm bằng thép đúc, hình trụ đứng, thường được sơn màu đỏ. Trên vỏ bình có ghi tên, ký hiệu bình, thông số kỹ thuật cách bảo quản, sử dụng, tên địa chỉ của hãng sản xuất.
• Phía trên thân bình là cụm van. Cụm van thường được làm bằng hợp kim đồng. Cụm van có cấu tạo kiểu van lò xo nén một chiều thường đóng, có tay xách và cần bóp. Bình thường, giữa tay xách và cần bóp được khóa bằng một chốt hãm, đầu có kẹp chì.

ở trên cụm van có van an toàn, van an toàn sẽ xả khí ra ngoài khi áp suất trong bình tăng quá mức quy định.

• Gắn với cụm van ờ phía trong bình là ống xiphông bằng  nhựa dùng đề xả khí CO₂ ra ngoài khi chữa cháy. Loại bình này không có đồng hồ áp kế.
• Gắn với cụm van ở phía ngoài là loa phun làm bằng kim loại, nhựa hoặc cao su; kích cỡ tùy thuộc từng loại bình và thường to hơn so với bình bột chữa cháy. Loa phun được gắn với khớp nối bộ van qua một ống thép cứng hoặc ống xiphông mềm.
• Chất chữa cháy trong bình là khí CO₂ được nén ở dạng lỏng. Khối lượng CO₂ bên trong bình có thể biết thông qua ký hiệu trên vỏ bình, ví dụ: MT3 là bình chữa cháy bằng khí CO₂ của Trung Quốc có khối lượng khí là 3
• Hiện nay, ngoài việc sử dụng các bình chữa cháy CO₂ loại xách tay ở Việt Nam còn sử dụng loại bình chữa cháy CO₂ xe đẩy. Phổ biến nhất là bình xe đẩy của Trung Quốc loại MTT.
• Do có trọng lượng lớn nên bình được gắn vào một giá đẩy gồm hai bánh xe có thể di chuyển đễ dàng. Cụm van của bình có cấu tạo kiểu van vặn.

Thông số kỹ thuật bình chữa cháy

Bảng 1.1. Thông số kỹ thuật một số bình khí chữa cháy CO₂ của Trung Quốc

Bảng 1.2 Thông sô kỹ thuật bình khí chữa cháy CO₂ loại , xe đẩy của Trung Quốc

Nguyên lý làm việc bình chữa cháy

Sau khi giật chốt kẹp chì và bóp cụm tay xách van bóp hoặc vặn van, van một chiều sẽ được mở ra. CO₂ trong bình được nén với áp suất cao sẽ phun ra ngoài qua ống xiphông – van – ống dẫn ngoài rồi qua loa phun vào đám cháy.

Ứng dụng bình chữa cháy

Bình khí chữa cháy là phương tiện chữa cháy dùng để dập tắt các đám cháy mới phát sinh có điện tích nhỏ.

Bình khí chữa cháy được ứng dụng rộng rãi để dập tắt các đám cháy chất rắn; đám cháy chất lỏng, đám cháy chất khí, đám cháy điện, các thiết bị điện có điện áp < 1000V.

Bình khí chữa cháy sử dụng hiệu quả để dập tắt các đám cháy thiết bị điện tử hay đồ vật quý vì chúng không lưu lại dấu vết trên chất cháy, do vậy không làm hư hỏng thêm đồ vật.

Bình khí chữa cháy có hiệu quả khi chữa các đám cháy trong phòng, hầm, nơi kín khuất gió; không hiệu qủa khi chữa những đám cháy ngoài trời hay nơi thoáng gió vì CO₂ khuếch tán nhanh trong không khí.

Không dùng bình khí CO₂ để dập tắt các đám cháy than hay kim loại nóng đỏ. Vì CO₂ sẽ bị phân hủy:

CO₂ + C à 2CO

GO + M à MO + CO

CO là khí độc và rất dễ nổ.

Bình chữa cháy bằng CO₂ có thể dập tắt được loại đám cháy:

Bi  Các đám cháy chất lỏng cháy được (xăng, dầu…);

C Các đám cháy khí và hơi (metan, axetilen…);

• Đám cháy do dây đẫn có điện;

xB yA: diện tích dập tắt nhóm đám cháy tương ứng. Tương ứng với mỗi x và y, ta nhân với 0,2 để ra số m² diện tích chữa cháy tương ứng.

Cách sử dụng, bảo quản, bào dường và kiểm tra bình chữa cháy

 Cách sử dụng bình chữa cháy

• Đưa bình đến gần đám cháy;
• Giật chốt kẹp chì;
• Bóp tay xách cần bóp;
• Đưa loa phun qua lại;
• Khi lửa yếu thì tiến lại gần, phun cho đến khi tắt hẳn thì thôi.

Những điểm bình chữa cháy cần chú ý:

• Đọc kỹ hướng dẫn, nắm rõ tính năng, tác dụng của từng loại bình để bố trí chữa các đám cháy cho phù hợp.
• Đối với từng loại đám cháy mà chọn vị trí và khoảng cách phun cho phù hợp. Khi phun phải đứng đầu hướng gió (đối với đám cháy ngoài), đứng gần cửa ra vào (đối với đám  cháy trong).
• Khi bóp van phải dứt khoát, không được ngừng phun khí đám cháy chưa được dập tắt.
• Đối với các đám cháy chất lỏng cháy, phải phun bao phủ lên bề mặt, tránh phun xục trực tiếp xuống chất lỏng làm chất lỏng cháy bắn ra ngoài có thể gây cháy lan.
• Khi phun tùy thuộc vào từng đám cháy mà chọn vị trí khoảng cách phun cho phù hợp.
• Không nên sử dụng bình để dập tắt các đám cháy ngoàitrời. Nếu dùng phải chọn đầu hướng gió.
•  Khi phun chỉ được cầm vào vị trí tay cầm bằng nhựa,cao su trên vòi và loa phun, đề phòng bị bỏng lạnh.
• Trong phòng kín, trước khi phun phải báo cho mọi người ra hết khỏi phòng, phải dự trù lối thoát ra sau khi phun. Nếu có mặt nạ nên sử dụng.
• Khi chữa cháy các thiết bị điện lưu phải sử dụng găng tay và ủng cách điện mặc dù CO₂ không dẫn điện.
• Bình đã qua sử dụng phải để riêng tránh nhầm lẫn.

– Khi phun phải giữ bình ở tư thế thẳng đứng.

–  Đối với bình chữa cháy CO₂ chữa cháy loại xe đẩy, tốt nhất cần hai người sử dụng.

Cách bảo quản, bảo dưỡng bình chữa cháy CO2

Người chủ hoặc đại lý hoặc người ở nơi các bình chữa cháy CO2 được bố trí phải có trách nhiệm kiểm tra, bảo dưỡng và nạp lại. Chỉ những người có quyền mới được bảo dưỡng và sửa chữa bình chữa cháy,

Cách bảo quản bình chữa cháy CO2

•  Để nơi dễ lấy, dễ thấy, không ảnh hưởng đến lối và đường thoát nạn;
•  Để bình đứng, ở nơi thoáng mát, tránh xa nguồn nhiệt và thiết bị sinh nhiệt (t_bảoquản = (-3 ÷ 50°C), tránh ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp. Nếu để ngoài nhà phải có mái che;
•  Khi di chuyển bình tránh va đập mạnh.

-Trong quá trình bảo quản, dùng cờ lê hoặc mỏ lết siết chặt khớp nối giữa ống dẫn và cụm van, nếu không khí sử phun bình, khí có thể rò rỉ qua chỗ này.

Cách bảo dưỡng bình chữa cháy CO2

• Các loại bình chữa cháy phải được bảo dưỡng như sau:
•  Không quá một năm nhưng không ít hơn 6 tháng một lần;
• Thử thủy lực đúng kỳ và khi có yêu cầu kiểm tra đặc biệt.
• Trong một lần bảo dưỡng, tất cả các loại bình chữa cháy phải:

+ Kiểm tra niêm phong và cơ cấụ an toàn để xác định bình chữa cháy đã sử dụng hay chưa;

Sử dụng dấu nạp, nếu được trang bị;

+ Phải ghi thời gian tiến hành bảo dưỡng và tên, đấu hiệu nhận biết của tổ chức và cá nhân thực hiện;

+ Mỗi bình chữa cháy CO2 phải có túi nhãn an toàn chỉ năm, tháng thực hiện dịch vụ (bảo dưỡng, nạp lại và thử thủy lực) và phải nhận biết được người tiến hành các dịch vụ đó;

+ Nhãn ghi dịch vụ không được đặt phía trước bình chữa cháy.

• Bình chữa cháy không còn khả năng bảo dưỡng hoặc nạp lại phải được thay thế bằng một bình dự trữ cùng kiểu và tối thiểu cùng loại và cùng công suất.
• Kiểm tra
• Phải thường xuyên kiểm tra bình theo quy định của nhà sản xuất hoặc ít nhất 3 tháng 1 lần. Nếu lượng CO₂ giảm quá 1/ 4 thì nạp bù. Mùa hè cần rút ngắn thời gian kiểm tra;
• Cân và ghi trọng lượng bình để đối chiếu với trọng lượng ban đầu. Nhúng bình vào nước hoặc dung dịch xà phòng xem bình có rò rỉ không. Chú ý không cho nước vào loa phun. Nếu có hao hụt phải nạp lại;
• Kiểm ưa sự thông suốt của vòi phun, không để vòi phun bị gập, gãy hoặc vỡ. Nếu vòi phun bị lỏng phải xiết chặt vào cụm van;
• Trước mỗi lần nạp khí mới và sau 5 năm sử dụng, vỏ bình phải được kiểm tra thủy lực. Sau khi đạt yêu cầu mới được phép sử dụng;
• Kiểm tra định kỳ được thực hiện để đảm bảo bình chữa cháy CO2: được đặt ở vị trí quy định; không bị trở ngại, dễ nhìn thấy và bản hướng đẫn sử dụng của bình quay ra ngoài; hướng dẫn sử dụng rõ ràng; niêm phong hoặc bộ phận chèn không bị vỡ hoặc mất; còn đầy; không bị hư hòng, ăn mòn, rò ri hoặc lăng phun bị bịt kín; nếu có đồng hồ đo áp suất, kim củaa đồng hồ phải ở vị trí hoạt động nằm trong khoảng hoạt động;
• Khi kiểm tra nếu phát hiện bất kỳ bình chữa cháy nào không đảm bào đúng các điều kiện như không đặt ở vị trí quy định; bị trở ngại, không dễ nhìn thấy và bản hướng dẫn sử dụng cửa bình không quay ra ngoài phải có hành động chỉnh sửa ngay;
• Khi kiểm tra nếu phát hiện bất kỳ bình chữa cháy nạp lại được nào không thực hiện đúng bất kỳ điều kiện nào như hướng dẫn sử dụng không rõ ràng; niêm phong hoặc bộ phân chèn bị vỡ hoặc mất; không còn đầy; bị hư hỏng, ăn mòn, rò rỉ hoặc lăng phun bị bịt kín; kim của đồng hồ không ở vị trị nằm trong khoảng hoạt động thì phải tiến hành bảo dưỡng theo quy trình thích hợp.

Một số loại bình chữa cháy khác

Bình chữa cháy tự động bằng bột kiểu treo

Đặc điểm

Hình thức đẹp, giá thành rẻ hơn so với các thiết bị chữa cháy tự động khác; bảo quản, bảo dưỡng và lắp đặt đơn giản.

Thời gian dập cháy nhanh, đối với các đám cháy xăng dâu thời gian này nhỏ hơn 10 s.

Chất chữa cháy trong bình là bột. Thành phần hóa học chử yếu thường bột có thể được tạo thành từ NaHCO₃ (bột BC khi phun có màu trắng đục) hoặc (NH₄)₃PO₄ (bột ABC khi phun ra có màu vàng)

Do đây là một dạng biến thể của bình chữa cháy MFZ nên nó có những ưu điểm của loại bình này. Ngoài ra do bình có gắn cảm ôn nên khi đạt đến một giá trị nhiệt độ nhất định, bột trong bình sẽ được phun ra.

Thông số kỹ thuật của một số loại bình chữa cháy tự động bằng bột kiểu treo

Ứng dụng

Sử dụng tốt nhất ở những nới có tính độc hại, không có người thường trực và có nguy cơ xảy ra cháy cao như: kho xăng dầu, kho hóa chất, trạm điện,…

Loại bình này dùng để PCCC cục bộ theo diện tích hoặc thể tích.

Bình chữa cháy tự động bằng bột kiểu treo phổ biến hiện nay có ký hiệu là: ZYW (Trung Quốc)

• Lắp đặt
• Trước khi lắp đặt, kiểm tra bình (nhìn áp kế).
• Khi lắp tránh va chạm làm vỡ cảm ôn.
• Khi lắp đặt, bình có thể được treo giữa trần nhà hoặc treo phía trên trần giả, chỉ để lộ bộ cảm ôn – đầu phun ra ngoài.
• Không nên treo bình cao quá 3m.
• Không nên để diện tích, thể tích càn bảo vệ lớn hơn giá trị cho phép của bình.
• Đặt bình ở những nơi có nhiệt độ không quá 45°C, tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp chiếu vào.
• Kiểm tra bình ít nhât 1 năm / lần.

Bình chữa cháy mini sử dụng bọt

• Đặc điểm

Bình sử dụng chất chữa cháy là bọt, không độc hại, an toàn, thân thiện với môi trường.

Vỏ được làm bằng hợp kim nhôm. Đường kính: 6,5 chiều cao: 23 cm. Trọng lượng: 750g

• ứng dụng

Bình chữa cháy Fire Stop 400ml là bình chữa cháy cầm tay nhỏ, gọn, có giá treo, dễ dàng để bình ở những nơi thuận tiện nhất. Bình dễ vận hành, hiệu quả cao trong việc chữa cháy các đám cháy ô tô, xe máy khi nó mới xảy ra.

Ngoài ra bình còn được sử dụng để chữa cháy các chất hữu cơ rắn, dầu, khí đốt, chất lỏng đễ cháy ở giai đoạn ban đầu của đám cháy.

Bình được khuyến cáo sử dụng rộng rãi trong trường học, chợ, khách sạn, xe cộ, tàu thuyền, nhà cửa…

Cách sử dụng

 – Lắc đều trước khi sử dụng.

– Lấy bình ra khỏi giá treo, tháo nắp bảo vệ, nhấn nút để xịt.

– Xịt thẳng vào nơi phát sinh ngọn lửa, hiệu quả tối ưu với các đám cháy nhỏ. Nếu ngọn lửa quá lớn không thể đập tắt bằng bình chữa cháy này thì nhanh chỏng gọi nguời bằng các phương tiện khác hoặc gọi 114.

• Cách bảo quản
• Để tránh xa tầm với của trẻ em.
• Không để sản phẩm đưới ánh nắng mặt trời hoặc nơi có nhiệt độ trên 50°C.
• Không đập dẹp hoặc đốt vỏ chai sau khi sử dụng.